Trening zastępowania agresji (TZA lub ART)

Trening zastępowania agresji (TZA lub ART)

Charakterystyka:

Trening ten został opracowany przez amerykańskiego profesora Arnolda Goldsteina w latach 80. XX w. i jest metodą zmiany zachowań mocno osadzoną w nurcie behawioralnym. Zakłada, że agresja jest zachowaniem wyuczonym przez obserwację, naśladowanie. Słabe rozpoznawanie własnych emocji oraz niska zdolność do empatii i rozumienia norm społecznych sprawiają, że dziecko reaguje agresją na jakiekolwiek trudności.

Problemy, zaburzenia:

Terapia przeznaczona jest dla dzieci, u których występują zaburzenia zachowania, brak umiejętności radzenia sobie ze stresem, własnymi emocjami w inny sposób niż bicie. To może wpływać na słabszą adaptację w przedszkolu, w klasie, dochodzić może do agresji, zarówno słownej, jak i fizycznej. Dlatego tak ważne jest nauczenie dzieci innych form reagowania na stres, niechęć, agresję już na wczesnym etapie rozwoju (przedszkole, szkoła podstawowa), gdy złe wzorce zachowań oraz niepożądane reakcje nie zdążyły się jeszcze utrwalić i łatwiej jest je zmieniać.

Jak przebiega terapia:

Zajęcia odbywają się najczęściej jeden raz w tygodniu, w niewielkich grupach. Ważne jest również włączenie rodziców do kontynuowania ustalonych norm, wzmocnień, nagród w domu oraz współpraca w tym zakresie ze szkołą.

Trening zastępowania agresji składa się z trzech działów:

• Trening umiejętności prospołecznych – na podstawie wyodrębnionych pięćdziesięciu ważnych umiejętności społecznych dziecko uczy się, co należy robić w konkretnych, trudnych sytuacjach. Ćwiczenia dotyczą umiejętności słuchania, prowadzenia rozmowy, proszenia o pomoc, przekonywania innych, umiejętności kontrolowania swoich emocji (wyrażanie uczuć, radzenie sobie z czyjąś złością). Dziecko uczy się, w jaki sposób, inny niż agresja, może reagować na zaczepki, jak radzić sobie ze stresem, jakim niewątpliwie może być odrzucenie przez grupę, nieprzyjęcie do zabawy. Nabywa również umiejętności planowania, podejmowania decyzji. 

• Trening kontroli złości (emocji) – celem tego etapu jest uczenie się kontrolowania gniewu, agresji. Dziecko uczy się, w jaki sposób niekontrolowane zachowania agresywne może zastąpić działaniem pozytywnym, konstruktywnym. 

• Trening wnioskowania moralnego – etap, dzięki któremu dziecko (młody człowiek) nie tylko odkrywa wartości moralne, ale i podejmuje decyzje moralne. Dopiero bowiem poznanie znaczenia wartości i norm funkcjonujących w społeczeństwie sprawia, że dziecko będzie umiało kontrolować swoje emocje i będzie chciało zastępować dotychczasową agresję reakcjami, które są akceptowane w danej grupie i w społeczeństwie.

Źródło:

Dziecko z niepełnosprawnością